Fehmi Koru*
Yeni yıla girdik girmesine lakin benim zihnimde hala geçen yılla ilgili sorular var.
Kimi iç kimi de dış siyasetle ilgili bu sorular…
Bugün o sorulardan biri iç oburu de dış siyasetle ilgili ikisini sizlerle paylaşacağım.
Önce dış siyasetle ilgili soru…
Hükümet dış siyaset alanında son on yıla damgasını vuran bir çizgiye sahipti; tam da geçen yılın son demlerinde o çizgiyi bütünüyle terk ediverdi. Bunun sebebi ne olabilir?
Açayım.
Dış siyasette sert dönüş
Dış siyasetin Türkiye açısından birkaç temel konusu var. Batı ile -daha doğrusu ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile- bağlar bunlardan biri.
Ortadoğu’ya -Arap ülkeleri ve İsrail’e- dönük siyaset bunlardan bir diğeri…
Son on yılın büyük kısmında, hükümet, Batı ile de Ortadoğu ile de, klasik siyasetlerden çok farklı olduğu üzere, 20 yılı aşan iktidarının birinci on yılında benimsediği siyasetlere da aykırı düşen bir çizgi izlemekteydi.
ABD’ye meydan okunmakta, Avrupa ülkeleri ve AB ile ortaya önemli aralıklar konulmaktaydı.
Arka bahçemiz sayılacak daha yakın coğrafyada da süratli bir dönüş yaşanmış, evvel İsrail ile “One Minute” çıkışını takip eden süreçte büyükelçileri çekmeyle sonuçlanan bir yeni sürece girilmişti.
Trump periyodu Amerikası tarafından gündeme dayatılan Kudüs’ün İsrail’in ebedi başşehri olarak tanınması ve büyükelçiliğin oraya taşınması kararı, akabinde da Arap ülkeleriyle İsrail’i yakınlaştırmayı amaçlayan ‘İbrahim Mutabakatı’ (The Abraham Accords) projesi o ülkeye yönelik tabirlerin daha da sertleşmesini getirmişti.
Arap ülkeleriyle ilgiler de buz üzereydi.
Mısır’da seçimle iş başına gelmiş cumhurbaşkanını deviren darbe sonrasında izlenen, en besbelli işareti ‘dört parmak’ yahut ‘Rabia’ olan siyaset, iki ülke başkentlerindeki diplomatik temsilcilerin geri çağrılmasına yol açmıştı. Darbe başkanının cumhurbaşkanlığını tanımıyordu hükümet ve o gidene kadar da Mısır ile bağlantıların olağana dönmesi imkansız görünüyordu.
Birleşik Arap Emirlikleri 15 Temmuz hain darbe teşebbüsün gerisindeki gerçek güç olarak görülüyor, kendi ülkelerinin vatandaşı bir milletlerarası gazeteciyi İstanbul’da infaz ettirdiği savıyla suçlanan Suudi Arabistan idaresinin, memleketler arası yargıdan evvel Türkiye’de hesaba çekilmesi maksadını güden bir siyaset izleniyordu.
Suriye’de başlayan iç savaşta resmen taraf haline gelmişti Türkiye. Orta ara ABD ve Rusya ile karşı karşıya da gelmenin göze alındığı bir siyasetle komşu ülkeye asker gönderilmiş, Şam’daki Esad-Baas rejimi yıkılana ve yerine kabul edilebilecek bir idare gelene kadar uzlaşılmayacağı bütün dünyaya ilan edilmişti.
Bunların hepsinden şu yakınlarda vazgeçildi.
Hem de nasıl vazgeçiliş…
On yıl boyunca izlenen dış politik çizgiyi eleştirenlerin bile beklemediği sertlikte bir dönüşle…
Neden oldu bu dönüş?
Geçmişte hükümetin izlediği siyasetleri savunmayı misyon bilen ve eleştirenlere en ağır hakaretlerle mukabele eden bakanlar, bugün üstte ismini andığım ülkelerin rejimleriyle ortayı düzeltme teşebbüsünü yürütüyorlar…
Milli savunma bakanı… Dışişleri bakanı…
Önceki politik çizginin ülkeye nelere mal olduğu konusunda rastgele bir özeleştiri de yapılmadan…
AK Parti saflarından da bu durumdan mahcubiyet duyulduğu imgesi alınmıyor.
Neden, neden, neden?
İç siyasete yönelik yakıcı sorum
İç siyasette aklıma takılan soru da beynimi zonklatacak keskinlikte…
Hükümetin son beş yıldır çabucak yanı başında yer alan bir de ortağı var: MHP… AK Parti ve MHP Cumhuriyet’in birinci yüz yılında benimsenmiş ‘parlamenter sistemi’ yeni bir sistemle değiştirdiler. ‘Cumhurbaşkanı hükümet sistemi’ ne kadar AK Parti’nin yapıtıysa o kadar da MHP’nin eseri…
‘Cumhur İttifakı’ ismiyle bir birliktelik de oluşturdu iki parti, seçimlere birlikte girmekte…
AK Parti ile MHP’nin genel liderleri her kritik eşikte sırf ikisinin katıldıkları buluşmalarla ortak siyasetler belirliyorlar. Yanlış hesap etmediysem kısa sayılabilecek bir müddette tam üç sefer karşılıklı ziyaretler yapıldı iki başkan tarafından…
MHP önderi ile sözcülerinin ağzından AK Parti ve siyasetlerini eleştiren tek bir sözcük çıkmadığı üzere, eski alışkanlıkla zıt çıkışlar yaptığı görülen milletvekili kendisini bir çırpıda MHP dışına gönderecek bir süreçle karşılaşabiliyor.
Büyük ortak da MHP’nin hassas olduğu bilinen mevzularda ahengi tehdit edecek her türlü farklı bakış açısına tahammülsüz.
Partilerin muhalefete karşı takındıkları tutumlar da tek sesli. AK Parti sözcüleri Millet İttifakı yahut ‘6’lı masa’ya ne kadar çok hamlelerde bulunuyorlarsa, MHP sözcüleri de onlardan geri kalmamakta kararlı görünüyor.
Geçmişte ikili yahut çoklu koalisyon hükümetlerinde görülmemiş bir yakınlıkta iki parti, AK Parti ile MHP…
Sorum şu: Neden tek bir parti haline gelmiyorlar?
Neden, neden , neden?
Birlikten kuvvet doğar; AK Parti ile MHP’nin tek çatı altında buluşmasından da yeni yılda pekala yine iktidar doğabilir.
Fakat iki parti idaresinde yer alanlar nedense bunu düşünmüyorlar bile…
Yeniden başa döneyim.
İç ve dış siyasette aklıma takılan iki soru beynimi zonklatıp duruyor.
İkisi de hafızamda yerleşik geçmiş devirlerle bugün ortasında farklılıklarla ilgili sorular bunlar…
Dış siyasette son on yıla hakim uygulamalardan birden vazgeçildi; hem de neden bu türlü yapıldığı hiç açıklanmadan…
Eski politikayı canla başla savunan bakanlara ortayı düzeltme fonksiyonu de yüklenerek…
İç siyasette, eskinin düşman partileri -AK Parti ile MHP- her mevzuda tam bir ahenk içerisindeler bugün lakin hala iki ayrı parti olarak yola devam ediyorlar…
Ben de bu iki husustaki sorularıma yanıt bulamıyorum işte.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.