Günümüzden 100 yıl evvel, günlük gazetelerin en çok ilgi çeken kısımları tefrikaların bulduğu sayfalardı. Aşk-cinayet romanları, sanatkarlarla yapılan söyleşiler, yerli-yabancı kumandanların savaş anıları, gerçek polisiye hadiseleri her gün birer kısım verilir; “mabadı var”, “arkası yarın”, “devamı yarın” notuyla okur meraklandırılırdı.
Tozlu gazete sayfaları ortasında kaybolmuş bir tefrika dikkatimizi çekti. 1933 yılının Akşam gazetesinde (o devir sahibi sosyolog, gazeteci ve milletvekili Necmettin Sadak idi) “Eski İstanbul polisleri anlatıyor” başlıklı bir tefrika yayınlanıyor.
Ve birinci sayfadan şöyle anonslanıyor:
“Arsen Lüpen kadar meraklı… Eski zabıta memurlarının anıları… İstanbul zabıtasının çeşitli şubelerinde senelerce çalışmış kimi eski memurlar vardır. Her birinin zabıtadaki hizmeti 30, 40 seneyi bulan bu memurlar birçok heyecanlı olaylara karışmışlar ve gösterdikleri muvaffakiyetlerle şöhret kazanmışlardır. Bu eski ve değerli memurlarımızla görüştük, bize uzun yıllar süren memuriyetleri esnasında geçen en meraklı, en vahim olayları anlattılar. Bu hadiseler, Şerlok Holmes, Nik Karter, Nik Vinter, Nat Pinkerton üzere hayali polis hafiyelerinin maceralarından çok daha meraklıdır. Bunları birkaç güne kadar neşretmeğe başlayacağız. Bu gerçek olayların karilerimiz tarafından merakla okunacağına eminiz.”
Muhabir imzasının yer almadığı, büyük ilgi gören bu tefrikaya o periyodun lisanını bozmadan aşağıda yer verdik.
“İbrahim Bey, İstanbul zabıtasının en kıdemli memurlarından biridir kıdem cihetinden İbrahim Bey’den daha eski ya bir memur vardır ya da iki memur…
Bu bedelli memuru meskeninde, bu mevsimde bile gül ağaçlarıyla dolu bahçesinde ziyaret ettim.
İbrahim Bey, “35 sene, lisana kolay, başımdan geçen hadiseleri birer birer saydım, öykü değil tefrika olur beyefendi” dedi ve anlatmaya başladı:
Hiç unutmam Aksaray’da Davutpaşa Karakolu’ndaydım. Sabaha karşı karakolun merdivenlerinde telaşlı bir ayak sesi… Gözleri fal taşı kadar açılmış bir adam odanın kapısını tekmeyle açtı. Selam vermeye mukaddemeye gerek görmeden “Aman koşun. Camiyi cadılar bastı. Müezzin bayıldı. Cadı etrafta dolaşıyor. Herkes endişesinden bir tarafa kaçtı” dedi.
Cadı peri üzere şeylere hiç inanmam lakin işin içinde bir polis sorunu olduğunu derhal kavradım. Tabancamı yokladım, kurşunlarıma baktım. Her şey tamam. Yanıma iki memur daha aldım. Bize cadıyı ihbar eden adama “Düş önüme” dedim. Hadise mahalline geldik.
Cadı, Davutpaşa İskelesi yanında, kıyıda, biraz ilerideki caminin önünde çıkmış. Bütün civar konutlar, mescide sabah namazı için gelen cemaat, caminin karşısındaki kahveden herkes cadıyı görmüş. Özellikle kahveci, cadıyla burun buruna gelmiş. “Cadı var ümmet-i Muhammed” diye bağırdıktan sonra düşüp bayılmış. Cadı çırılçıplakmış. Evvela kahveciyi sorguya çektik. Kahveci harikulade bir kaygı içinde gördüklerini anlattı.
– Her sabah cami müezzinini sabah ezanına ben kaldırırdım. Zira gece hiç uyumam. Bu sabah da kalktım, ezan vaktiydi. Müezzin efendi mescitte yatar, mescide yanlışsız ilerliyordum. Önümden süratle bembeyaz bir şey geçti. Biraz ileride durdu, çırılçıplaktı. Alacakaranlıkta gözleri pırıl pırıl yanıyordu. “İn misin, cin misin?” diye sordum. Gülerek kaçtı. Adeta oynuyordu, etrafımda dönmeye başlayınca “Cadı var” diye avazım çıktığı kadar bağırdım. Apansızın ortadan kayboldu. Gürültüden mahalleli, müezzin efendi uyandılar. Sonra cadı, müezzin efendinin gözüne göründü. Halbuki müezzin efendinin abdest aldığı şadırvanın havuzuna girmiş.
Sonra müezzin efendiyi isticvap ettik. O da şunları anlattı:
– Kahvecinin bağırışıyla uyandık. Cadı çıktığını işitince hayli korktum lakin ezan vakti da geçiyordu. Abdest almak lazımdı. Şadırvana yaklaştım, abdest alıyordum. Bir de ne göreyim. Şadırvanın havuzunun içinde sular ortasında gözleri dönmüş bir baş. Bana dik dik bakmıyor mu? Üstünde çömeldiğim abdest taşının üzerinde kalakaldım, bitmiştim. Yerimden doğrulamıyordum. Cadı beni görür görmez başını tekrar suyun içine soktu. Kelime-i şehadet getirdim. Bir süre sonra tekrar baş sudan çıktı. Gözler tamamıyla dışarı uğramış, ağzıyla bana su atıyordu. Avazım çıktığı kadar bağırdım Bu esnada havuzdaki baş bir iki sefer daha suya girdi çıktı. Yüzüme su püskürttü. Bütün mahalleli etrafıma toplanmıştı, bayıldım. Ayılınca mahallenin tulumbacılarını çağırttık. Şadırvanın suyunu boşalttık ancak havuzda hiçbir canlı mahlûk yoktu. Bu sırada sesler yükseldi, “İşte cadı” diyorlardı. Sahiden garip çıplak bir mahlûk şadırvan gerisinden koşuyordu. Kimi silah attı, kimi meskenlere “Fener getirin” diye bağırdı. Kimi de yerden kaptığı taşları savurdu. Ancak sonuç prestijiyle cadı yeniden kayboldu. Müezzin efendi susmuştu. Tahkikattan artık yorulmuştuk. Bizimle birlikte olay mahalline gelen jandarmalardan ikisi karşıki mola taşının üzerine oturmuşlardı. Aniden jandarmanın biri “Ulan ayağım yumuşak bir şeye rastladı. Sakın cadı burada olmasın” demeye kalmadı, gözümle gördüm. Mola taşının altından anadan doğma çıplak birisi fırladı. Bunu görür görmez jandarmanın biri bayılıp sağ tarafa öteki de bayılıp sol tarafa düştü Mahalle karıştı, herkes silah atmaya başladı. Lakin cadı harikulade bir hızla kaçarak tekrar kayboldu. Bu cadı madı değil çıplak bir erkekti. Saatler geçmişti. Herkes cadıdan bahsediyordu, dikkat ettim yalnız birisi hiç konuşmuyor, yalnız orta sıra gülümsüyordu. Yüzüne bakınca başımın içinde bir şimşek çaktı.
Kendisini bir kenara çektim, başladım sıkıştırmaya. Yalvardı, “Aman etme, beni mahvederler” dedi. Sıkıntıyı kimseye söylemeyeceğime dair kelam verince anlatmaya başladı:
– Ben zerzevatçıyım. Sabahleyin Davutpaşa’dan geliyordum. Sıcaktı, denize girip bir de abdest alayım dedim. Atımın üstünden indim, soyundum. Lakin burada hırsız çocuklar vardır, elbiselerimi çalarlar diye bırakmadım. Atımın sırtındaki zerzevat küfelerinin içine koydum, denize girdim. Lakin ben yüzmeye başlayınca sularını şakırtısından at ürktü. Alabildiğine kaçtı. Külliyen çıplaktım. Şöyle bir çıktım, kahve ile cami ortasından geçmem lazım. Öteki yol yok. Halbuki bu esnada kahveci beni görmüş. Bağırdı, susması için işaretler ettim. Tamamıyla şaşırdı, bağırıp bayıldı. Artık herkes beni cadı zannediyordu. Ele geçsem halk beni paralayacaktı. Onlara meramımı anlatıncaya kadar işim biterdi. Hemen kimse görmeden şadırvana girdim. Lakin suyun içinde çok duramıyordum. Sudan başımı çıkarınca abdest alan müezzinle göz göze geliyordum. Müezzin de bayılınca oradan çıktım, mola taşının altına girdim. Bu sefer jandarmalar taşın üzerine oturdular. Kaçarken silahlardan birini kaptım, kapmasam beni bu silahla öldürürlerdi. Silah evdedir, size vereyim.
İşte Aksaray’ın meşhur cadı kıssası budur. Her ne hikmetse bunu gazeteler yazmadılar. ” (Aksaray’daki meşhur cadıyı nasıl yakaladık?, Akşam, 1 Aralık 1933)
Haftaya: Gecenin karanlığında üç pala ışıl ışıl parladı